English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
मन्त्र चुनें
यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 46
ऋषिः - सोमाहुतिर्ऋषिः
देवता - अग्निर्देवता
छन्दः - भुरिगार्षी त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
2
सं॒ज्ञान॑मसि काम॒ध॑रणं॒ मयि॑ ते काम॒धर॑णं भूयात्। अ॒ग्नेर्भस्मा॑स्य॒ग्नेः पुरी॑षमसि॒ चित॑ स्थ परि॒चित॑ऽऊर्ध्व॒चितः॑ श्रयध्वम्॥४६॥
स्वर सहित पद पाठसं॒ज्ञान॒मिति॑ स॒म्ऽज्ञान॑म्। अ॒सि॒। का॒म॒धर॑ण॒मिति॑ काम॒ऽधर॑णम्। मयि॑। ते॒। का॒म॒धर॑ण॒मिति॑ काम॒ऽधर॑णम्। भू॒या॒त्। अ॒ग्नेः। भस्म॑। अ॒सि॒। अ॒ग्नेः। पुरी॑षम्। अ॒सि॒। चितः॑। स्थ॒। प॒रि॒चित॒ इति॑ परि॒ऽचितः॑। ऊ॒र्ध्व॒चित॒ इत्यू॑र्ध्व॒ऽचितः॑। श्र॒य॒ध्व॒म् ॥४६ ॥
स्वर रहित मन्त्र
सञ्ज्ञानमसि कामधरणम्मयि ते कामधरणम्भूयात् । अग्नेर्भस्मास्यग्नेः पुरीषमसि चित स्थ परिचितऽऊर्ध्वचितः श्नयध्वम् ॥
स्वर रहित पद पाठ
संज्ञानमिति सम्ऽज्ञानम्। असि। कामधरणमिति कामऽधरणम्। मयि। ते। कामधरणमिति कामऽधरणम्। भूयात्। अग्नेः। भस्म। असि। अग्नेः। पुरीषम्। असि। चितः। स्थ। परिचित इति परिऽचितः। ऊर्ध्वचित इत्यूर्ध्वऽचितः। श्रयध्वम्॥४६॥
विषय - अध्ययन - अध्यापन करणाऱ्यांनी सुखी होण्यासाठी काम करावे, याविषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (जिज्ञासूजन विद्वानास म्हणतात) हे विद्वन्‌ आपण जे (संज्ञानम्‌) संपूर्ण ज्ञान प्राप्त केले (असि) आहे त्या ज्ञानाने आपण (अग्ने:) अग्नीने जाळून (भस्म) केलेल्या (पदार्थांच्या) राखेप्रमाणे दोषांना भस्म करणारे (असि) आहात. आपण ज्या (अग्ने:) विद्युतेच्या (पुरीषम्) पूर्ण शक्तीचे ज्ञान प्राप्त केलेले (असि) आहात, ते विज्ञान आणि ती शक्ती मला (जिज्ञासू विद्यार्थी वा अभ्यासकाला) द्या. (ते) आपला (कामधरणम्‌) सर्व संकल्पांचा आधार जे आपले अंत:करण (दृढता व चिकाटी) आहे, त्या स्वरूपाचे अंत:करण (दृढ निश्‍चय) (मयि) माझ्यातही (भूयात्) व्हावे. ज्याप्रमाणे तुम्ही विज्ञान-ज्ञानशील लोक विद्या आदी शुभगुणांमुळे (सद्गुणांचे समानत्व असल्यामुळे) (चित:) एकत्र आला आहात. आणि (परिचित:) सर्व शतव्य पदार्थ एकत्र करून (उर्ध्वचित:) (त्या पदार्थांतील) उत्कृष्ट गुणांच्या शोध व संचय करणाऱ्या पुरुषार्थी जनाच्या (पदार्थातील गुण व लाभ जाणून घेण्यासाठी) (श्रमध्वम्‌) जवळ जाता, त्याप्रमाणे आम्ही जिज्ञासूजनांनी देखील जायला हवे. ॥46॥
भावार्थ - भावार्थ - जिज्ञासू लोकांनी विद्येविषयी अधिक जाणण्याची इच्छा करून सदैव विद्वानांजवळ जाऊन प्रश्‍न विचारावेत. (त्यांना म्हणावे की) तुम्हाला पदार्थांविषयी जे जेवढे ज्ञान आहे, ते तुम्ही आम्हाला द्या आणि जी जी हस्तविद्या, शिल्प आदी तुम्हाला येते, ती ती आम्हाला दाखवा (आणि शिकवून शिल्पी बनवा) ॥46॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal