Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 80
    ऋषिः - भिषगृषिः देवता - ओषधयो देवताः छन्दः - अनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    यत्रौष॑धीः स॒मग्म॑त॒ राजा॑नः॒ समि॑ताविव। विप्रः॒ सऽउ॑च्यते भि॒षग् र॑क्षो॒हामी॑व॒चात॑नः॥८०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यत्र॑। ओष॑धीः। स॒मग्म॒तेति॑ स॒म्ऽअग्मत्। राजा॑नः। समि॑तावि॒वेति॒ समि॑तौऽइव। विप्रः॑। सः। उ॒च्य॒ते॒। भि॒षक्। र॒क्षो॒हेति॑ रक्षः॒ऽहा। अ॒मी॒व॒चात॑न॒ इत्य॑मीव॒ऽचात॑नः ॥८० ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    यत्रौषधीः समग्मत राजानः समिताविव । विप्रः सऽउच्यते भिषग्रक्षोहामीवचातनः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यत्र। ओषधीः। समग्मतेति सम्ऽअग्मत्। राजानः। समिताविवेति समितौऽइव। विप्रः। सः। उच्यते। भिषक्। रक्षोहेति रक्षःऽहा। अमीवचातन इत्यमीवऽचातनः॥८०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 12; मन्त्र » 80
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (यत्र) ज्या प्रदेशात (ओषधी:) सोमलता आदी औषधी उगवतात, तिथे जाऊन तुम्ही त्या औषधी (समग्मत) प्राप्त करा. ज्याप्रमाणे (राजान:) राजधर्माचे पालन करणारा वीर राजा (समिताविव) युद्धात शत्रूंवर चाल करून जातो (तद्वत तुम्ही औषधी मिळवा) आणि (रक्षोहा) दु:खदायी रोगांची नाश करणारा (अमीरचातन:) रोगांचे निवारण करणारा (विप्र) बुद्धिमान (भिषक) वैद्य जिथे असेल, (त्याच्याकडे जा) (स:) तो तुम्हांला (उच्यते) योग्य त्या औषधीचे गुण सांगेल औषध योजना करील. यामुळे (तुम्ही रोगी झाल्यास) औषधि प्राप्त करा आणि त्या अनुभवी वैद्याकडे जा. ॥80॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. ज्याप्रमाणे सेनापतीद्वारा सैनिकी प्रशिक्षण प्राप्त करून राजाचे वीर सैनिक अत्यंत श्रम, पुरुषार्थ करीत देश देशांतरापर्यंत जाऊन शत्रूंना शोधून त्यांना जिंकतात, त्याप्रमाणे अनुभवी हुशार वैद्याकडून वैद्यकशास्त्राचे ज्ञान प्राप्त करून तुम्ही औषधी मिळवा. ज्या ज्या शुद्ध प्रदेशात औषधी आहेत, त्याची माहिती मिळवून तिथे जा आणि औषधींचा उपयोग करा. (स्वत:साठी आणि इतरांच्या रोगनिवारणासाठी त्या औषधी वापरा) तसेच तुम्हास माहीत झालेले ते औषधीविज्ञान इतरांनाही सांगा (गुप्त ठेऊं नका. त्याचा लाभ सर्वांना होऊ द्या) ॥80॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top