Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 33
    ऋषिः - वत्सप्रीर्ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - निचृदार्षी त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    अक्र॑न्दद॒ग्नि स्त॒नय॑न्निव॒ द्यौः क्षामा॒ रेरि॑हद् वी॒रुधः॑ सम॒ञ्जन्। सद्यो॒ ज॑ज्ञा॒नो वि हीमि॒द्धोऽअख्य॒दा रोद॑सी भा॒नुना॑ भात्य॒न्तः॥३३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अक्र॑न्दत्। अ॒ग्निः। स्त॒नय॑न्नि॒वेति॑ स्त॒नय॑न्ऽइव। द्यौः। क्षामा॑। रेरि॑हत्। वी॒रुधः॑। स॒म॒ञ्जन्निति॑ सम्ऽअ॒ञ्जन्। स॒द्यः ज॒ज्ञा॒नः। वि। हि। ई॒म्। इ॒द्धः। अख्य॑त्। आ। रोद॑सीऽइति॒ रोद॑सी। भा॒नुना॑। भा॒ति॒। अ॒न्तरित्य॒न्तः ॥३३ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    अक्रन्ददग्नि स्तनयन्निव द्यौः क्षामा रेरिहद्वीरुधः समञ्जन् । सद्यो जज्ञानो वि हीमिद्धोऽअख्यदा रोदसी भानुना भात्यन्तः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    अक्रन्दत्। अग्निः। स्तनयन्निवेति स्तनयन्ऽइव। द्यौः। क्षामा। रेरिहत्। वीरुधः। समञ्जन्निति सम्ऽअञ्जन्। सद्यः जज्ञानः। वि। हि। ईम्। इद्धः। अख्यत्। आ। रोदसीऽइति रोदसी। भानुना। भाति। अन्तरित्यन्तः॥३३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 12; मन्त्र » 33
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (प्रजेला विद्वज्जनांचा उपदेश) हे प्रजाजनहो ज्याप्रमाणे (घौ:) सूर्य प्रकाश देतो, त्याप्रमाणे तुम्हाला विद्या आणि न्याय देणारा तसेच (अग्नि:) पावकाप्रमाणे शत्रूंना नष्ट-ध्वस्त करणारा (तुमचा राष्ट्राध्यक्ष राजा) विद्वान असावा (स्तनयन्निव) विद्युतेप्रमाणे (अक्रन्दत्‌) कडकडाट करीत आणि (वीरुध:) वनाच्या वृक्षांची (समज्जन्‌) चांगल्या प्रकारे रक्षा करीत (क्षामा) या पृथ्वीवर (रेरिहत्‌) युद्ध करणारा पाहिजे. (जज्ञान!) राजनीतीत पुरुषात वा कीर्तिमंत हवा. (इद्ध:) शुभलक्षणांनी संपन्न असून (सद्य:) शीघ्र (व्यव्यत्‌) धर्ममय उपदेश देणारा पाहिजे. तसेच (भानुना) पुरुषार्थरुप प्रकाशाद्वारे (हि) विश्‍वयाने (रोदसी) अग्नी आणि भूमीचा (अन्त:) राजधर्मपूर्ततेसाठी उपयोग करीत (आभाति) चांगल्याप्रकारे कीर्तिमान होणारा असावा. असाच पुरुष राजा होण्यास पात्र आहे (असे जाणा) ॥33॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा आणि उपमा अलंकार आहेत. वनाचे आणि वृक्षांचे रक्षण केल्याशिवाय पुष्कळ वृष्टी होत नाही आणि रोगराईदेखील कमी होत नाही. विद्युतशक्तीपेक्षा तीव्र वेगाने दूरपर्यंत समाचार पाठविणारी आणि शत्रुंचा नाश करणारी अन्य विद्या वा साधन नाही. तसेच विद्या आणि न्याय यांच्या स्थापनेशिवाय उत्तम राज्याची स्थापना होणे देखील शक्य नाही. ॥33॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top