Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 83
    ऋषिः - भिषगृषिः देवता - वैद्या देवताः छन्दः - निचृदनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    इष्कृ॑ति॒र्नाम॑ वो मा॒ताथो॑ यू॒यꣳ स्थ॒ निष्कृ॑तीः। सी॒राः प॑त॒त्रिणी॑ स्थन॒ यदा॒मय॑ति॒ निष्कृ॑थ॥८३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    इष्कृ॑तिः। नाम॑। वः॒। मा॒ता। अथो॒ऽइत्यथो॑। यू॒यम्। स्थ॒। निष्कृ॑तीः। निष्कृ॑ती॒रिति॒ निःऽकृ॑तीः। सी॒राः। प॒त॒त्रिणीः॑। स्थ॒न॒। यत्। आ॒मय॑ति। निः। कृ॒थ॒ ॥८३ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    इष्कृतिर्नाम वो माताथो यूयँ स्थ निष्कृतीः । सीराः पतत्रिणी स्थन यदामयति निष्कृथ ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    इष्कृतिः। नाम। वः। माता। अथोऽइत्यथो। यूयम्। स्थ। निष्कृतीः। निष्कृतीरिति निःऽकृतीः। सीराः। पतत्रिणीः। स्थन। यत्। आमयति। निः। कृथ॥८३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 12; मन्त्र » 83
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (व:) तुमचे (इष्कृति:) कार्य सिद्ध करणारी जशी (माती) आता असते, मातेप्रमाणे तशा कार्य सिद्ध करणाऱ्या औषधी (नाम) प्रसिद्ध आहेत. (यूयम्‌) तुम्ही लोक त्या औषधींचे ज्ञान मिळविणारे आणि त्या औषधींचे सेवन करणारे (स्थ) व्हा. तसेच (पतत्रिणी:) वाहणाऱ्या (सीरा:) नद्यांप्रमाणे तुम्ही (निष्कृती:) उपकारांची परतफेड करणारे (स्थन) व्हा. (औषधी तुम्हाला लाभ देतात, तुम्ही त्या औषधींची वृद्धी, लागवड आदी करा) (अथो) यानंतर (लक्षात असू द्या की) (यत्‌) जी क्रिया, जी औषधयोजना अथवा जो वैद्य (आमयति) तुमचा रोग अधिक वाढवत असेल, त्याचा (निष्कृथ) त्याग करा ॥83॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हे मनुष्यांनो, ज्याप्रमाणे तुमचे माता-पिता तुमची सेवा (लालन-पालन) करतात, त्याप्रमाणे तुम्हीही त्यांची सेवा करीत जा. ज्या ज्या कामामुळे वा आचरणामुळे रोग होत असेल, ते काम सोडा. सेवन केल्यास औषधीदेखील आई प्रमाणे प्राण्यांना पोषण देते (रोगरहित करून बलवान बनविते) ॥83॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top