English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
मन्त्र चुनें
यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 51
ऋषिः - विश्वामित्र ऋषिः
देवता - अग्निर्देवता
छन्दः - भुरिगार्षी पङ्क्तिः
स्वरः - पञ्चमः
2
इडा॑मग्ने पुरु॒दꣳस॑ꣳस॒निं गोः श॑श्वत्त॒मꣳ हव॑मानाय साध। स्यान्नः॑ सू॒नुस्तन॑यो वि॒जावाऽग्ने॒ सा ते॑ सुम॒तिर्भू॑त्व॒स्मे॥५१॥
स्वर सहित पद पाठइडा॑म्। अ॒ग्ने॒। पु॒रु॒दꣳस॒मिति॑ पुरु॒ऽदꣳस॑म्। स॒निम्। गोः। श॒श्व॒त्त॒ममिति॑ शश्वत्ऽत॒मम्। हव॑मानाय। सा॒ध॒। स्यात्। नः॒। सु॒नुः। तन॑यः। वि॒जावेति॑ वि॒जाऽवा॑। अग्ने॑। सा। ते॒। सु॒म॒तिरिति॑ सुऽम॒तिः। भू॒तु॒। अ॒स्मेऽइत्य॒स्मे ॥५१ ॥
स्वर रहित मन्त्र
इडामग्ने पुरुदँसँ सनिङ्गोः शश्वत्तमँहवमानाय साध । स्यान्नः सूनुस्तनयो विजावाग्ने सा ते सुमतिर्भूत्वस्मे ॥
स्वर रहित पद पाठ
इडाम्। अग्ने। पुरुदꣳसमिति पुरुऽदꣳसम्। सनिम्। गोः। शश्वत्तममिति शश्वत्ऽतमम्। हवमानाय। साध। स्यात्। नः। सुनुः। तनयः। विजावेति विजाऽवा। अग्ने। सा। ते। सुमतिरिति सुऽमतिः। भूतु। अस्मेऽइत्यस्मे॥५१॥
विषय - गर्भाधानादी पोडश संस्कार आहेत, त्यांचे सर्व नियम पाळून मनुष्यांनी आपल्या संततीवर संस्कार करावेत, याविषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (गृहस्थाश्रमाची वचन) हे (अग्ने) विद्वान, (ते) आपली (सा) ती (सुमति:) सद्बद्धी (अस्मे) आम्हा गृहाश्रमी करिता (आमच्या कल्याणाकरिता) (भूतु) असावी. आपला व (न:) आमचा जो (विजावा) विविध ऐश्‍वर्याचा उत्पादक (झुनु:) (संस्कारानंतर) उत्पन्न होणारा (तनय:) पुत्र असेल, आपण (हवामानाय) विद्याग्रहण करीत असणाऱ्यासाठी (इडाम्) प्रशंसनीय वाणी शिकवा. (गो:) वाणीसंबंधी सर्व उपयोग आणि (शश्‍वत्तमम्‌) अनादिरुप वेदज्ञान आणि (पुरुदेसम्‌) अनेक कर्म सिद्ध करणारे (सनिम्) ऋग्वेद आदी वेद त्या विद्यार्थ्यास (साध) द्यावा शिकवा तसेच (आपल्याप्रमाणे) अध्यापकांनी आणि आम्ही (गृहाश्रमीजनांनी देखील) तसे करावे. (संतानाला वेदशास्त्र शिकवावेत) ॥51॥
भावार्थ - भावार्थ - माता-पिता आणि आचार्य यांचे कर्तव्य आहे की विचारपूर्वक (नियोजन व निश्‍चय करून) रीतीप्रमाणे गर्भधान आदी संस्कार करावेत. त्यामुळे उत्तम संताने उत्पन्न करून त्यांच्या मनात वेद, ईश्‍वर आणि विद्या यांविषयी प्रीती उत्पन्न करावी. संतानाकडून सुखप्राप्तीचा अन्य कोणताही हितकारी उपाय नाही. हे सर्वांनी निश्‍चयाने जाणावे ॥51॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal