English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
मन्त्र चुनें
यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 88
ऋषिः - भिषगृषिः
देवता - वैद्या देवताः
छन्दः - विराडनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
5
अ॒न्या वो॑ऽअ॒न्याम॑वत्व॒न्यान्यस्या॒ऽउपा॑वत। ताः सर्वाः॑ संविदा॒नाऽइ॒दं मे॒ प्राव॑ता॒ वचः॑॥८८॥
स्वर सहित पद पाठअ॒न्या। वः॒। अ॒न्याम्। अ॒व॒तु॒। अ॒न्या। अ॒न्यस्याः॑। उप॑। अ॒व॒त॒। ताः। सर्वाः॑। सं॒वि॒दा॒ना इति॑ सम्ऽवि॒दा॒नाः। इ॒दम्। मे॒। प्र। अ॒व॒त॒। वचः॑ ॥८८ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अन्या वोऽअन्यामवत्वन्यान्यस्याऽउपावत । ताः सर्वाः सँविदाना इदम्मे प्रावता वचः ॥
स्वर रहित पद पाठ
अन्या। वः। अन्याम्। अवतु। अन्या। अन्यस्याः। उप। अवत। ताः। सर्वाः। संविदाना इति सम्ऽविदानाः। इदम्। मे। प्र। अवत। वचः॥८८॥
विषय - योग्य पद्धतीने आणि उचित प्रमाणात मिश्रण केलेल्या औषधी रोगांचा नाश करतात, याविषयी पुढील मंत्रात कथन केले आहे -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (वैद्य म्हणतात) हे स्त्रियांनो, तुम्ही (औषधी आणि रोगनिवारणाविषयी) आपसात चर्चा व संवाद करता. (मे) माझ्या (इदम्) या (वच:) गोष्टींचे (प्रावत) पालन करा (ता:) त्या ज्या (सर्वा:) सर्व औषधी (अन्या:) (एकमेकात मिसळल्यानंतर एक औषध (अन्यस्था:) दुसऱ्या औषधीचे गुणरक्षण व गुणवर्धन करते (उपावत) त्या ओषधींच्याजवळ जा (त्यांच्या प्रयोगाचे ज्ञान मिळवा) आणि ज्याप्रमाणे तुमच्यामधील (अन्या) एक स्त्री (अन्याम्) दुसऱ्या स्त्रीचे रक्षण करते, तद्वत (व:) तुम्हाला (वैद्यकशास्त्र अथवा आचारशास्त्र शिकवणारी स्त्री (पंडिता वा वैद्या) तुमचे रक्षण करो ॥88॥
भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. ज्याप्रमाणे एक आचारवान विदुषी स्त्री दुसऱ्या स्त्रीची रक्षा करते (दु:ख वा विषतीप्रसंगी तिला धीर देते व सांभाळते) त्या प्रमाणात योग्य पद्धतीने मिसळल्यानंतर औषधीदेखील एकमेकाच्या गुणांची वृद्धी करते. हे स्त्रियांनो, तुम्ही औषधीविज्ञानाची अधिकाधिक माहिती होण्यासाठी आपसात चर्चा-परिसंवाद करीत जा ॥88॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal